Konferencja Ius ex silico
Ministerstwo Sprawiedliwości zorganizowało dwudniową konferencję „Ius ex silico – sztuczna inteligencja w służbie wymiaru sprawiedliwości” w Warszawie, która odbyła się w dniach 17-18 kwietnia br. W konferencji wzięli udział wybitni eksperci oraz doświadczeni praktycy technologii cyfrowych, którzy omawiali możliwości wykorzystania zaawansowanych systemów informatycznych w sądownictwie.
Usługi cyfrowe w sądach coraz bardziej popularne
Dzięki działaniom Ministerstwa Sprawiedliwości w ostatnich latach w sądach następuje rewolucja cyfrowa. E-doręczenia, Elektroniczne Księgi Wieczyste oraz Elektroniczne Postępowania Upominawcze zastępują tradycyjne metody. Elektroniczny KRS chroni przedsiębiorców przed biurokracją i stertami papierów do wypełnienia w sądach rejestrowych. Rejestr pedofilów dostępny online służy bezpieczeństwu dzieci i ich opiekunów. System Losowego Przydziału Spraw zastąpił „sędziego na telefon”. W więziennictwie coraz powszechniej stosowany jest dozór elektroniczny, który pozwala na utrzymanie więźniów w systemie elektronicznego dozoru nawet pięciokrotnie taniej niż w zakładzie karnym.
Jednakże, czy w przyszłości zastosowanie sztucznej inteligencji (ang. AI; pl. SI) stanie się standardem w wymiarze sprawiedliwości? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwano podczas debaty podczas warszawskiej konferencji. Podczas spotkania omówiono kluczowe pojęcia związane z SI oraz technologie, w których można ją stosować. Poruszono także kwestie organizacyjne, techniczne i prawne związane z wprowadzeniem AI do polskiego wymiaru sprawiedliwości. Zaprezentowano przykłady zastosowania sztucznej inteligencji w państwach Unii Europejskiej oraz w sądach na całym świecie. Uczestnicy konferencji omówili również możliwości zastosowania AI w celu poprawy cyberbezpieczeństwa.
Sztuczna inteligencja w sądownictwie
Konferencja „Ius ex silico – sztuczna inteligencja w służbie wymiaru sprawiedliwości” została zorganizowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości, które zdaje sobie sprawę, że zastosowanie sztucznej inteligencji w sądownictwie staje się nie tylko opcją, ale koniecznością. Resort ten jest otwarty na współpracę z naukowymi, prawniczymi i dostawcami technologii, co pozwoliło mu stać się pionierem w praktycznym stosowaniu sztucznej inteligencji. W ramach realizacji międzynarodowych programów, Ministerstwo Sprawiedliwości współpracuje z renomowanymi ośrodkami, takimi jak Stanford Research Institute czy Massachusetts Institute of Technology. Aby chronić swoje systemy IT, resort stosuje najnowocześniejsze systemy cyberbezpieczeństwa, w tym centralny system monitorujący Endpoint Detection and Response, który wykorzystuje sztuczną inteligencję do wykrywania podejrzanych zachowań.
Ministerstwo jest również pionierem w Europie w wykorzystaniu sztucznej inteligencji w monitorowaniu zakładów karnych, a system wdrażany w Zakładzie Karnym w Chełmie wykorzystuje skuteczny algorytm wykrywania niepożądanych lub niebezpiecznych zachowań na podstawie strumieni wideo dostarczanych przez kamery monitoringu. Ponadto, projekt TJENI ma na celu stworzenie centralnego systemu publikacji i kategoryzacji wyroków sądowych.
Zalety wykorzystania SI w sądach
Sztuczna inteligencja posiada wiele potencjalnych zastosowań w sądownictwie. Jednym z kluczowych obszarów jest przyspieszenie postępowań sądowych poprzez automatyzację rutynowych zadań. Dzięki temu można zredukować czas i wysiłek ludzki potrzebny na takie zadania jak odpowiadanie na telefoniczne lub mailowe zapytania uczestników postępowań, przetwarzanie dokumentów do postaci cyfrowej, czy automatyczne tworzenie streszczeń z wypowiedzi ustnych.
Kolejnym potencjalnym obszarem zastosowania sztucznej inteligencji jest ułatwienie sędziom zarządzania sprawami. Dzięki zaawansowanym systemom wspierającym podejmowanie decyzji opartym na sztucznej inteligencji, sędziowie mogą zidentyfikować kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy fakty oraz szybciej odnaleźć istotne orzeczenia i poglądy prawne.
W ten sposób sędziowie mogą skupić się na najtrudniejszych kwestiach, w których człowiek jest niezastąpiony, a systemy sztucznej inteligencji mogą pomóc w rozstrzygnięciu prostych, powtarzalnych spraw oraz w wyborze najlepszej ścieżki postępowania.
Wady wykorzystania SI w sądach
Profesor Arkadiusz Orłowski z Katedry Sztucznej Inteligencji Instytutu Informatyki Technicznej SGGW mówił o wyzwaniach i problemach związanych z zastosowaniem sztucznej inteligencji w wymiarze sprawiedliwości.
Zaznaczył, że sztuczna inteligencja przynosi wiele korzyści, takich jak oszczędność czasu i kosztów postępowań sądowych, poprawa ich efektywności, szybkości oraz gwarantowanie obiektywizmu i zapobieganie oszustwom. Jednak zastosowanie sztucznej inteligencji może prowadzić również do istotnych zagrożeń dla interesantów.
Wśród problemów związanych z zastosowaniem sztucznej inteligencji są: podejmowanie decyzji na podstawie niepełnych danych, brak ludzkiego doświadczenia, ryzyko naruszenia praw obywatelskich i problemów z ochroną prywatności, uzależnienie od technologii, dyskryminacja i bezrobocie. Choć sztuczna inteligencja na podstawie dostarczonych danych podejmie decyzję, nie będzie potrafiła jej uzasadnić, co stanowi dylemat dla wymiaru sprawiedliwości.
Przykładem kontrowersyjnego zastosowania sztucznej inteligencji jest krytykowana kredytowa ocena społeczeństwa w Chinach. W USA działa z kolei system COMPAS, który przewiduje, czy dany oskarżony popełni w przyszłości przestępstwo.
Sztuczna inteligencja w służbie prawa
Sztuczna inteligencja oferuje wiele korzyści w kontekście wymiaru sprawiedliwości, w tym przede wszystkim możliwość szybkiego przetwarzania ogromnych ilości danych. Dzięki temu, można wykorzystać ją do analizowania wykładni przepisów oraz do gromadzenia i przetwarzania danych statystycznych dotyczących spraw sądowych. Jest to szczególnie istotne w kontekście identyfikowania obszarów, w których konieczne są nowelizacje prawa.
Zastosowanie sztucznej inteligencji może również przyczynić się do zwiększenia zaufania społeczeństwa do sądownictwa. Dzięki transparentności postępowań sądowych, wynikającej z odpowiedzialnego i etycznego wdrożenia nowoczesnych technologii, ludzie będą mieli większe zaufanie do sądów.
Jednakże, ważne jest, aby wprowadzenie technologii IT na salach sądowych nie szkodziło podstawowym prawom człowieka, w tym konieczności zapewnienia sprawiedliwego procesu sądowego. Przyspieszenie i uproszczenie postępowań nie powinno odbywać się kosztem fundamentalnych praw jednostek.
Konferencja IUS EX SILICO – transmisja wideo
Dzień 1
Dzień 2
Artykuł powstał na podstawie materiałów ze strony:
https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/sztuczna-inteligencja-w-sluzbie-wymiaru-sprawiedliwosci–konferencja-ministerstwa-sprawiedliwosci
