Palestyna – najważniejsze informacje
Palestyna, oficjalnie nazywana Państwem Palestyna, jest regionem w zachodniej Azji leżącym na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Oto kilka najważniejszych informacji dotyczących Palestyny:
- Lokalizacja: Palestyna obejmuje Zachodni Brzeg (leżący na zachód od rzeki Jordan) i Strefę Gazy (wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego na granicy z Egiptem).
- Stolica: Chociaż Jerozolima Wschodnia jest uznawana za stolicę Palestyny przez władze palestyńskie, jej status jest kontrowersyjny i nieuznawany przez wiele krajów. Ramallah na Zachodnim Brzegu służy jako de facto administracyjna i kulturalna stolica Autonomii Palestyńskiej.
- Historia: Region ten ma bogatą historię, która sięga tysięcy lat wstecz i jest ważny dla trzech głównych religii monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
- Konflikt izraelsko-palestyński: Współczesna historia Palestyny jest głęboko związana z konfliktem izraelsko-palestyńskim. Po I wojnie światowej i upadku Imperium Osmańskiego, Palestyna stała się mandatem brytyjskim. W 1947 roku ONZ przyjęło plan podziału Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. W 1948 roku Izrael ogłosił niepodległość, co doprowadziło do serii wojen i konfliktów.
- Ustrój polityczny: Palestyna ma skomplikowany system polityczny z dwoma głównymi organizacjami: Fatahem kontrolującym Zachodni Brzeg i Hamasem kontrolującym Strefę Gazy.
- Gospodarka: Gospodarka Palestyny jest silnie uzależniona od pomocy międzynarodowej, importu i eksportu z Izraelem oraz ograniczeń nałożonych przez izraelskie blokady i kontrole.
- Uznanie międzynarodowe: Chociaż Państwo Palestyna zostało uznane przez większość krajów członkowskich ONZ i jest członkiem-obserwatorem w ONZ, nie jest uznawane przez niektóre kraje, w tym Izrael i Stany Zjednoczone.
- Kultura i religia: Palestyna jest kolebką wielu tradycji kulturalnych i religijnych. Większość Palestyńczyków to muzułmanie sunnici, ale istnieje też znacząca mniejszość chrześcijańska oraz mniejsze społeczności innych wyznań.
- Język: Oficjalnym językiem jest arabski.
- Edukacja: Pomimo trudności i konfliktów, edukacja jest bardzo ceniona w społeczności palestyńskiej, z wysokim poziomem alfabetyzacji wśród dorosłych.
Konflikt izraelsko-palestyński jest jednym z najbardziej skomplikowanych i długotrwałych konfliktów w historii współczesnej. Jego korzenie sięgają głęboko w historię, a kwestie tożsamości, ziemi, wody, świętych miejsc i uznania są tylko niektórymi z wielu aspektów tej skomplikowanej sytuacji.
Powierzchnia Palestyny – kontrowersyjny temat
Kwestia zmieniającej się powierzchni Palestyny w ciągu lat jest złożona i kontrowersyjna. Opiszemy tu główne momenty, w których granice i kontrola nad terytorium Palestyny ulegały zmianom, zwracając uwagę, że każda z tych zmian była i jest przedmiotem intensywnych debat i konfliktów. Powierzchnia Palestyny na przestrzeni lat zmieniała się w zależności od tego, kto sprawował nad nią władzę. W okresie panowania osmańskiego (1517-1917) Palestyna była częścią Imperium Osmańskiego. Jej powierzchnia wynosiła około 26 000 km².
Przed I wojną światową tereny dzisiejszej Palestyny i Izraela stanowiły część Imperium Osmańskiego. Po klęsce Osmanów w I wojnie światowej, terytorium Palestyny zostało przekształcone w Mandat Brytyjski nad Palestyną, przyznany przez Ligę Narodów w 1922 r.
Podział Palestyny w 1947 r.
W 1947 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła Rezolucję nr 181, która zakładała podział Mandatu Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Jerozolima miała być międzynarodowym obszarem pod kontrolą ONZ. Państwo arabskie miało mieć powierzchnię około 11 000 km², a państwo żydowskie – około 15 000 km².
Wojna arabsko-izraelska w 1948 r.
W odpowiedzi na ogłoszenie niepodległości przez Izrael w maju 1948 r., sąsiednie państwa arabskie zaatakowały nowo powstałe państwo. Wojna zakończyła się w 1949 r., a jej wynikiem były linie rozejmu, które dały Izraelowi kontrolę nad większością terytorium pierwotnie przewidzianego dla państwa arabskiego w planie podziału ONZ.
W wyniku wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku państwo żydowskie, które przyjęło nazwę Izrael, zajęło około 78% terytorium Palestyny. Państwo arabskie, które przyjęło nazwę państwo palestyńskie, zostało utworzone tylko na niewielkim obszarze na wschodzie kraju.
Wojna sześciodniowa w 1967 r.
W wyniku tej wojny Izrael zdobył wiele nowych terytoriów, w tym Zachodni Brzeg (wcześniej pod kontrolą Jordanii), Strefę Gazy (wcześniej pod kontrolą Egiptu), Wzgórza Golan (Syria) i półwyspu Synaj (Egipt). Później Izrael zwrócił Egiptowi Synaj w ramach porozumień z Camp David w 1978 r.
Proces pokojowy w Oslo
W latach 90. XX wieku doszło do serii porozumień między Izraelem a Organizacją Wyzwolenia Palestyny (OWP), które zaowocowały ustanowieniem Autonomii Palestyńskiej na częściach Zachodniego Brzegu i w Strefie Gazy.
Palestyna obecnie
Aktualnie Izrael kontroluje całe terytorium dawnego Mandatu Palestyny, z Autonomią Palestyńską posiadającą pewien stopień samorządności na części Zachodniego Brzegu i w Strefie Gazy. Granice między Izraelem a terytoriami kontrolowanymi przez Palestyńczyków są przedmiotem ciągłych napięć i negocjacji.
10 faktów o Palestynie
- Palestyna to region położony w zachodniej Azji, nad Morzem Śródziemnym.
- Palestyna jest miejscem narodzin judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
- Palestyna jest podzielona na dwa obszary: Autonomię Palestyńską na Zachodnim Brzegu Jordanu i Strefę Gazy.
- Autonomia Palestyńska jest częściowo samorządząca, ale jej granice i niepodległość są sporne.
- Strefa Gazy jest pod kontrolą Hamasu, fundamentalistycznego ugrupowania islamskiego.
- Izrael zajmuje około 78% terytorium Palestyny.
- Konflikt izraelsko-palestyński jest jednym z najdłużej trwających konfliktów na świecie.
- Konflikt ten jest przyczyną wielu ofiar i cierpienia.
- Istnieje wiele prób rozwiązania konfliktu, ale do tej pory wszystkie zakończyły się niepowodzeniem.
- Nadzieja na rozwiązanie konfliktu zależy od obu stron konfliktu, a także od międzynarodowej społeczności.
